Chăn nuôi an toàn sinh học là “Tổng thể các biện pháp kỹ thuật và biện pháp kiểm soát Nhằm phòng chống và hạn chế sự lây nhiễm các tác nhân sinh học (VSV) gây hạii cho con người, gia súc và hệ sinh thái”. Việc thực hiện các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học là rất cần thiết và ba nguyên tắc cơ bản của chăn nuôi an toàn sinh học là: Giữ khoảng cách, giữ vệ sinh và sát trùng:

1. MỘT SỐ BIỆN PHÁP KỸ THUẬT CHĂN NUÔI AN TOÀN SINH HỌC
   • 1. Yêu cầu về chuồng trại và trang thiết bị chăn nuôi
        1. Kiểm soát chặt chẽ người và động vật ra vào khu vực chăn nuôi; chuồng nuôi phải dễ thực hiện các biện pháp vệ sinh, sát trùng, tiêu độc, phòng bệnh. Có lưới bao xung quanh chuồng nuôi và biện pháp khác ngăn chặn côn trùng và vật chủ trung gian khác truyền bệnh (chuột, chim, ruồi, muỗi…).
        2. Tại lối ra vào chuồng nuôi phải bổ trí hố khử trùng, thay bảo hộ lao động cho người ra, vào khu vực chăn nuôi;
        3. Nên có ô chuồng nuôi cách ly: vật nuôi mới nhập hoặc vật nuôibị bệnh
        4. Có khu vực thu gom và xử lý chất thải
        5. Nếu có điều kiện thì nuôi theo phương pháp cách ô( khoảng trống 0,8-1m) để giảm thiếu vật nuôi giữa các ô chuồng tiếp xúc với nhau.
        6. Không sử dụng chung dụng cụ chăn nuôi giữa các chuồng.
        7. Đường thoát nước thải từ chuồng nuôi đến khu xử lý chất thải đảm bảo kín. Nước thải ô chuồng nào thoát riêng ô chuồng đó ra đường thoát nước chung.
     2. Yêu cầu về con giống

Con giống nhập về nuôi phải có nguồn gốc rõ ràng, khoẻ mạnh. Đối với con giống nhập từ ngoài tỉnh phải có Giấy kiểm dịch. Trước khi nhập đàn, nuôi cách ly ít nhất 2 tuần.

3.Thức ăn và nước uống

• 1. .Sử dụng thức ăn có nguồn gốc rõ ràng, không bị hỏng, mốc và còn hạn sử dụng, đảm bảo chất lượng và an toàn. Trường họp sử dụng thức ăn tận dụng phải được xử lý nhiệt trước khi cho ăn. Không sử dụng thức ăn thừa trong máng ăn của đàn vật nuôi đã xuất chuồng và thức ăn của đàn vật nuôi đã bị dịch bệnh cho đàn vật nuôi mới.
  2. . Nguồn nước cho vật nuôi phải đảm bảo an toàn.
  3. . Nên bổ sung chế phẩm sinh học trong thức ăn để tăng khả năng tiêu hóa, sức đề kháng cho vật nuôi.

1. Chăm sóc, nuôi dưỡng
   1. Áp dụng phưcmg thức quản lý “cùng vào-cùng ra” theo thứ tự ưu tiên: dãy chuồng, ô chuồng.
   2. Có quy trình chăn nuôi phù họp với từng loại vật nuôi theo các giai đoạn sinh trưởng, phát triển.
   3. Nên áp dụng phưong thức nuôi khô, không sử dụng nước tắm cho vật nuôi. Sử dụng các chế phẩm sinh học trong nước uống, độn chuồng và định kỳ phun sương trong chuồng nuôi theo hướng dẫn của nhà sản xuất để tăng cường phòng, chống dịch.
2. Vệ sinh chăn nuôi và kiểm soát người ngoài ra, vào chuồng nuôi.
   1. Hạn chế tối đa người ngoài ra, vào khu vực chuồng nuôi.
   2. Trước và sau khi vào, ra khu chăn nuôi phải thay bảo hộ lao động, sát trùng tay, nhúng ủng hoặc giầy, dép vào hố khử trùng.
   3. Chất sát trùng tại các hố sát trùng ở cổng ra vào khu chăn nuôi, chuồng nuôi phải bổ sung hoặc thay hàng ngày, cần thay đổi các loại chất sát trùng để tăng hiệu quả sát trùng.
   4. Định kỳ phun thuốc sát trùng xung quanh khu chăn nuôi, chuồng nuôi ít nhất 2 lần/tuần; phun thuốc sát trùng trong chuồng nuôi ít nhất 1 lần/tuần khi không có dịch bệnh, và ít nhất 2 lần/tuần khi có dịch bệnh; phun thuốc sát trùng trên vật nuôi ít nhất 2 lần/tuần khi có dịch bệnh bằng các dung dịch sát trùng thích họp theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
   5. Định kỳ phát quang bụi rậm, khơi thông và vệ sinh cống rãnh ngoài chuồng nuôi ít nhất 2 lần/tháng.
   6. Phải vệ sinh máng ăn, máng uống hàng ngày. Thiết bị, dụng cụ và phương tiện phục vụ trong chăn nuôi phải được tiêu độc khử trùng thường xuyên.
   7. Sau mỗi đợt nuôi phải làm vệ sinh, tiêu độc khử trùng chuồng, dụng cụ chăn nuôi và để trống chuồng ít nhất 7 ngày trước khi đưa con giống vào nuôi. Trong trường hợp chuồng bị dịch, nếu tái đàn nên để trống chuồng ít nhất 30 ngày và được sự đồng ý của chính quyền địa phương.
3. Kiểm soát phương tiện vận chuyển, trang thiết bị, dụng cụ chăn nuôi

Không để các phương tiện như xe máy, xe đạp, xe đẩy, xe thồ… trong khu chuồng nuôi

• 1. Phương tiện vận chuyển trước và sau khi vào chuồng nuôi phải được khử trùng, tiêu độc. Đặc biệt, không để phương tiện vận chuyển của thương lái, phương tiện vận chuyển thức ăn đến khu vực chăn nuôi. Phương tiện vận chuyển phải dừng ở bên ngoài để vệ sinh, sát trùng, tiêu độc và sử dụng xe nội bộ của khu chuồng nuôi để vận chuyển.
  2. Nên có phương tiện vận chuyển chuyên dụng, trường họp dùng chung thì phải vệ sinh, tiêu độc, khử trùng trước khi sử dụng

1. Xử lý chất thải chăn nuôi
   1. Chất thải được gom để xử lý phải để cuối chuồng, xa khu chuồng nuôi, xa nơi cấp nước.
   2. Chất thải phải được thu gom hàng ngày, chuyển đến nơi tập trung và xử lý bằng nhiệt, hoặc bằng hoá chất, hoặc xử lý bằng sinh học phù họp. Chất thải rắn trước khi đưa ra ngoài phải được xử lý đảm bảo vệ sinh theo quy định hiện hành của thú y.
   3. Các chất thải lỏng phải được dẫn trực tiếp từ các chuồng nuôi đến khu xử lý bằng đường thoát riêng. Chất thải lỏng phải được xử lý bằng hoá chất hoặc bằng phương pháp xử lý sinh học phù họp.
2. Quản lý dịch bệnh
   1. Có quy trình phòng bệnh phù họp từng loại vật nuôi và thực hiện đúng quy trình. Trong trường hợp có dịch, phải khai báo chính quyền địa phương và thực hiện đầy đủ các quy định hiện hành về phòng, chống dịch.
   2. Cách ly vật nuôi ốm để có biện pháp xử lý kịp thời, ngừng xuất con giống và kiếm soát chặt việc xuất sản phẩm, vật tư trong khu chăn nuôi ra ngoài theo quy định.
   3. Khi xảy ra dịch tại ô chuồng hay cả chuồng cần tiêu độc, khử trùng tại chỗ:
      • • • Cần che bạt, bao vây kín ô chuồng hoặc cả chuồng, với mẹ nuôi con loại ngay nái và toàn bộ con theo mẹ, đối với các loại vật nuôi khác loại toàn bộ ô chuồng hoặc cả chuồng nếu dịch xảy ra cả chuồng hoăc cả ô chuồng.
          • Vật nuôi bị bệnh phải tiêu hủy theo hướng dẫn của cơ quan thú y.
          • Không rửa ngay ô chuồng hoặc chuồng bị bệnh, tiến hành che bạt, bao vây kín, phun chất sát trùng đẫm gấp 2 lần bình thường liên tục 3-4 ngày,
   4. Bao bì, dụng cụ đựng thức ăn của đàn vật nuôi bị dịch bệnh phải được tiêu độc, khử trùng.
   5. Thực hiện ghi chép và lưu giữ nhật ký chăn nuôi.
   6. KHUYÊN CÁO SỬ DỤNG CHẾ PHẨM VI SINH TRONG THỨC ĂN CHO VẬT NUÔI
3. Nguyên tắc sử dụng thức ăn có bổ sung chế phẩm vi sinh

• Chế phẩm vi sinh bao gồm chế phẩm probiotic (lợi khuẩn) và enzyme.
• Khi bổ sung chế phẩm vi sinh là probiotic thì không nên dùng kháng sinh vì kháng sinh làm mất tác dụng của vi sinh vật và giảm hiệu quả sử dụng thức ăn.
• Cơ sở chăn nuôi có thể tự trộn thức ăn tại trại hoặc sử dụng thức ăn công nghiệp mua từ cơ sở sản xuất có uy tín, đảm bảo chất lượng và có thể truy xuất nguồn gốc.
• Các biện pháp an toàn sinh học phải luôn đảm bảo theo quy trình hướng dẫn của cơ quan chuyên môn hoặc nhà cung cấp sản phẩm.

1. Hướng dẫn sử dụng thức ăn có bổ sung chế phẩm vi sinh
   1. Giai đoạn 1 (Vật nuôi giai đoạn 1- 2 tháng tuổi):

Ở giai đoạn này, cơ sở chăn nuôi nên sử dụng thức ăn công nghiệp mua từ những cơ sở sản xuất có uy tín, đảm bảo chất lượng và an toàn. Bổ sung chế phẩm vi sinh theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

2.2.Giai đoạn 2 (Vật nuôi từ tháng thứ 3 trở lên):

Ở giai đoạn này có thể sử dụng thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh hoặc thức ăn tự phổi trộn.Thức ăn tự phối trộn từ những nguyên liệu thông dụng, sẵn có tại địa phương, không nên sử dụng nguyên liệu thức ăn có nguồn gốc động vật (ngoại trừ bột cá). Trước khi chế biến, cơ sở cần lập công thức thức ăn (khẩu phần cơ sở) theo từng giai đoạn sinh trưởng đảm bảo đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cho vật nuôi

2.3.Sử dụng chế phẩm vi sinh là nấm men hoạt tính Saccharomyces trong khẩuphần cơ sở

Thức ăn hỗn họp theo công thức ở Bảng 1được trộn đều với nước sạch và chế phẩm theo tỷ lệ 800 kg thức ăn hỗn hợp + 200 kg nước sạch + 2 kg chế phẩm vi sinh Fodder Yeast. Hỗn họp này sau đó được đưa vào thùng nhựa hoặc thùng phuy đậy kín (trường họp không có thùng nhựa/phuy thì dùng túi ni lông buộc kín) đê ủ trong nhà thông thoáng, đảm bảo tránh mưa, nắng. Sau khi ủ ít nhất 07 ngày (mùa hè) và 10 ngày (mùa đông) thì bắt đầu sử dụng. Sản phẩm sau khi ủ có thể sử dụng trong 03 – 06 tháng.

Yêu cầu thức ăn sau khi ủ: Thức ăn đảm bảo đồng đều, ẩm, tơi xốp, giữ được màu sắc ban đầu và có mùi thơm.

2.4. Sử dụng chế phẩm sinh học là vi khuẩn Lactic trong khẩu phần cơ sở

Thức ăn hỗn hợp theo công thức ở Bảng 1 được trộn đều với chế phẩm vi sinh “Lacto Powder T” theo tỷ lệ 2 kg/tấn. Bảo quản thức ăn ở nơi khô thoáng tối đa là 02 tháng. Hằng ngày trộn thức ăn hỗn họp (đã bổ sung chế phẩm vi sinh) với nước sạch theo tỷ lệ 20 kg thức ăn với 10 kg nước sạch (2:1), sau đó đặt vào thùng, ủ 24 – 36 giờ trước khi sử dụng. Sản phẩm sau khi ủ nên sử dụng trong ngày.

Yêu cầu sản phẩm: Sản phẩm đồng đều, giữ được màu sản phẩm, có mùi thơm.

2.5.Sử dụng chếphẩm sinh học là bào tửBacillus trong khẩu phần cơ sở

Nguyên tắc sử dụng chế phẩm vi sinh có chứa bào tử Bacillus theo hướng dẫn của nhà sản xuất.Dưới đây là ví dụ một số chế phẩm vi sinh chứa bào tử Bacillus:

• Chế phẩm “Powerzyme 100”: có nguồn gốc từ Korea, bổ sung 0,5 kg/tấn
• Một số chế phẩm vi sinh chứa bào tử Bacillus được sản xuất trong nước: + Ché phẩm “Bacillus Weaner”:bổ sung 0,2-0,4 kg/tấn.
• Chế phẩm“NeoPig Top Gold”:bổ sung 0,5 kg/tấn. + Chế phẩm “NeoEnvi”:bổ sung 0,5 kg/tấn.

2.6.Sử dụng chế phẩm sinh học là enzyme trong khẩu phần cơ sở:

– Chế phẩm Kangjuntai chứa enzyme Lysozym: Cách sử dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất, bổ sung 1-2 kg/tấn

– Chế phẩm enzyme tiêu hóa: Ví dụ sản phẩm “Natuzyme Feed Enzyme for Pig and poultry”, bổ sung 0,5 kg/tấn.

3. Một số lưu ý

– Ngoài khẩu phần cơ sở các cơ sở chăn nuôi có thể lập khẩu phần thức ăn theo điều kiện của cơ sở và nguồn thức ăn sẵn có tại địa phương theo một giai đoạn hoặc nhiều giai đoạn nuôi dưỡng. Trường họp không tự phối trộn thức ăn thì có thể sử dụng thức ăn công nghiệp đảm bảo nguyên tắc không có kháng sinh, chất lượng tốt và truy xuất được nguồn gốc.

– Chế phẩm vi sinh chỉ phát huy tác dụng khi nó được sử dụng đúng yêu cầu kỹ thuật của nhà sản xuất vì bản chất chúng là vi sinh vật nên phải có một môi trường phù họp (ví dụ không dùng chung với kháng sinh).

– Ngoài các chế phẩm vi sinh ví dụ nêu trên, các cơ sở chăn nuôi có thể tìm mua các sản phẩm vi sinh khác được phép lưu hành tại Việt Nam, đảm bảo chất lượng và có nguồn gốc rõ ràng.

– Chế phẩm vi sinh ngoài việc bổ sung vào thức ăn còn có thể sử dụng bổ sung vào nước uống, đệm lót và phun trong không khí chuồng nuôi khi có dịch bệnh theo khuyến cáo của nhà sản xuất.

Tác giả: Ths. Lê Trần Thái
Trung tâm NC khảo nghiệm và DVVN- Viện NN Thanh Hóa
Đ T : 02373204636-0983.708.538
E.mail :tranthai_74@yahoo.com

Chiều ngày 08/8, Viện Nông nghiệp tổ chức lễ công bố quyết định Điều động và bổ nhiệm Chánh Văn phòng Viện và Giám đốc Trung tâm NCKN&DV Vật nuôi. 

Tham dự và chỉ đạo tại buổi lễ có các Đồng chí trong ban Lãnh đạo Viện: Viện trưởng Nguyễn Đình Hải, 02 Phó Viện trưởng Lê Khắc Chiến và Hoàng Vũ Thảo cùng đại diện các Phòng, Trung tâm, Viên chức, người lao động thuộc Văn phòng Viện và Trung tâm NCKN&DV Vật nuôi.

Tại buổi lễ, Phó Chánh Văn phòng Nguyễn Thị Thanh đã thay mặt Ban Lãnh đạo Viện  công bố các quyết định điều động và bổ nhiệm của Viện trưởng Viện Nông nghiệp:

Theo đó, điều động ông Hoàng Văn Tuân, Giám đốc Trung tâm NCKN&DV Vật nuôi, đến nhận công tác tại Văn phòng Viện và bổ nhiệm giữ chức vụ Chánh Văn phòng; Điều động ông Bùi Tuấn Anh, Chánh Văn phòng, đến nhận công tác tại Trung tâm NCKN&DV Vật nuôi và bổ nhiệm giữ chức vụ Giám đốc Trung tâm NCKN&DV Vật nuôi. Thời hạn bổ nhiệm là 05 năm (60 tháng), kể từ ngày Quyết định có hiệu lực thi hành.

Phát biểu tại buổi lễ, Viện trưởng Nguyễn Đình Hải gửi lời chúc mừng đến các cá nhân đã được tín nhiệm nhận nhiệm vụ mới. Viện trưởng đề nghị trên cương vị mới, các cá nhân được điều động, bổ nhiệm đợt này tiếp tục nỗ lực cố gắng, phát huy kinh nghiệm trong quá trình công tác để tiếp cận công việc mới, tiếp tục đổi mới, tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và công tác chỉ đạo, điều hành; giữ vững nguyên tắc, kỷ luật, kỷ cương hành chính, hành động quyết liệt; đề cao trách nhiệm cá nhân kết hợp với phát huy trí tuệ tập thể; phát huy tinh thần đoàn kết, hợp tác và hỗ trợ lẫn nhau hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Thay mặt các đồng chí được bổ nhiệm, ông Hoàng Văn Tuân gửi lời cảm ơn sự quan tâm, tin tưởng của Lãnh đạo Viện, đồng thời hứa sẽ tiếp tục cố gắng cùng với tập thể lãnh đạo, công chức Viện đoàn kết, quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Cuối buổi Lễ, Viện trưởng Nguyễn Đình Hải cùng đại diện lãnh đạo các Phòng, Trung tâm tặng hoa chúc mừng các cán bộ được bổ nhiệm.

Trần Anh Đức
Chuyên viên Văn phòng

Viện Nông nghiệp Thanh Hóa thông báo tuyển dụng hợp đồng lao động theo Nghị định số 111/2022/NĐ-CP tại Trung tâm Tư vấn quy hoạch thị trường và chiến lược PTNN như sau:

Mẫu đơn đăng ký: TẢI VỀ

Tháng 7/2023. Đoàn công tác do Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Thanh Hóa và Viện Nông nghiệp thanh hóa thăm, làm việc tại Viện Nghiên cứu Rau Quả Trung Ương, sáng 18/7, Đoàn công tác sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn do đồng chí Hoàng Viết Chọn, Phó giám đốc sở làm Trưởng đoàn đã thăm và làm việc tại bộ môn Cây Ăn Quả.

Tiếp và làm việc với đoàn có đồng chí T.S. Nguyễn Văn Dũng, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu Rau quả Trung ương; lãnh đạo một số bộ môn, và đơn vị trực thuộc Viện Rau quả Trung ương.

Tại đây, đồng chí Lê Thị Hà, Trưởng phòng khoa học và hợp tác quốc tế  thông tin khái quát tình hình phát triển KT – XH của Viện. Theo đó, những năm gần đây, Viện đã có sự phát triển vượt bậc, đạt nhiều kết quả nổi bật trên các lĩnh vực nghiên cứu. Viện Nghiên cứu Rau quả Trung ương có tiềm năng, lợi thế phát triển sản xuất cây giống ăn quả tập trung, giá trị kinh tế cao.

Viện Nghiên cứu Rau quả Trung ương có nhiều giống cây như: bưởi ngọt, bưởi da xanh, nhãn ánh vàng, Na Đài Loan, … Các sản phẩm từ cây ăn quả và ngành nghề, dịch vụ liên quan mang lại nguồn thu nhập trực tiếp cho cán bộ thuộc đơn vị.

Thay mặt đơn vị, đồng chí T. S. Nguyễn Văn Dũng đánh giá cao chuyến thăm, làm việc của đoàn công tác tỉnh Thanh Hóa. Trong suốt chuyến thăm, các thành viên đoàn công tác đều tích cực tìm hiểu, học hỏi kinh nghiệm, phương pháp, cách làm trên cơ sở đó áp dụng trong thực tiễn.

Đánh giá tỉnh Thanh Hóa có nhiều điều kiện thuân lợi cho sự phát triển, nhất là lĩnh vực nông nghiệp, đồng chí Hoàng Viết Chọn cho biết tỉnh Thanh Hóa sẽ tiếp tục hỗ trợ, chia sẻ kinh nghiệm phát triển với Viện Nông nghiệp và tranh thủ sự phối hợp giữa Viện Nghiên cứu Rau quả Trung ương với sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Thanh Hóa. Đồng chí mong rằng các đơn vị sẽ thành lập nhiều đoàn công tác để trực tiếp gặp gỡ, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm để đạt được những kết quả cao trong lĩnh vực nông nghiệp đặc biệt là bộ môn cây ăn quả.

Tiến tới, Viện Nông nghiệp và đơn vị Viện Nghiên cứu rau quả Trung ương sẽ phối hợp và hợp tác trong lĩnh vực nghiên cứu, đào tạo và chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất và đáp ứng nhu cầu cây giống chất lượng cao tại điểm trình diễn Viện Nông nghiệp Thanh Hóa./.

Phạm Thị Lý
TP. Phân tích và Thí nghiệm

Ngày 04/7/2023, đồng chí Nguyễn Đình Hải – Bí thư Đảng ủy, Viện trưởng Viện Nông nghiệp Thanh Hóavà đoàn công tác Viện Nông nghiệp Thanh Hóa thăm và làm việc tại UBND huyện Thọ Xuân. Tiếp và làm việc với đoàn công tác có đồng chí Nguyễn Hữu Dũng – UVNTV, Phó Chủ tịch thường trực UBND huyện, các đồng chí đại diện lãnh đạo và chuyên viên Văn phòng HĐND-UBND, các phòng Tài nguyên môi trường, Phòng NN&PTNT, Trung tâm dịch vụ nông nghiệp huyện Thọ Xuân.

Tại hội nghị hai bên đã bàn bạc các nội dung hợp tác giữa Viện Nông nghiệp Thanh Hóa với UBND huyện Thọ Xuân trong công tác chuyển giao các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất nông nghiệp để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm; phân tích đánh giá từng vùng sinh thái bố trí cây trồng, vật nuôi phù hợp, phát huy giá trị kinh tế; giới thiệu các sản phẩm nông sản chủ lực của huyện tham gia vào chuỗi nhà hàng, siêu thị trong và ngoài tỉnh đồng thời kêu gọi các doanh nghiệp có uy tín đầu tư vào lĩnh vực sản xuất nông lâm nghiệp tại huyện Thọ Xuân. Xây dựng Đề án, dự án, quy hoạch thuộc lĩnh vực PTNT tại huyện.

Các nội dung hợp tác được đưa ra thảo luận giai đoạn 2023 – 2025 cụ thể như (1) Quy hoạch xây dựng chi tiết khu chức năng dịch vụ hỗ trợ sản xuất trên địa bàn, (2) Tổ chức sản xuất giống lúa theo hướng cánh đồng mẫu lớn chuyên canh. (3) Xây dựng cánh đồng mẫu lớn sản xuất lúa gạo theo hướng hữu cơ gắn với chế biến theo chuỗi, (4) Xây dựng vùng trồng rau an toàn, (5) Xây dựng vùng sản xuất chuyên canh một số cây phục vụ xuất khẩu (Ớt, dưa bao tử, ngô bao tử…) liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, (6) Phát triển hệ thống cây xanh đô thị, tuyến đường giao thông, khu dân cư nông thôn, (8) Tổ chức kết nối cung cầu và các hội chợ triển lãm; trưng bày các sản phẩm hàng hóa nông, lâm, thủy sản (sản phẩm OCOP, sản phẩm đặc sản địa phương…)

Hai bên bàn bạc và cũng đi đến thống nhất hợp tác theo nguyên tắc bình đẳng, hai bên cùng có lợi và trên tinh thần tự nguyện của các tổ chức, doanh nghiệp. Mỗi chương trình hợp tác cụ thể sẽ được xây dựng với mục tiêu, thời gian, kinh phí, kết quả dự kiến và sẽ được hai bên thảo luận, thống nhất cụ thể. Hoạt động tham mưu, phối hợp thực hiện thường xuyên, chặt chẽ, đảm bảo thiết thực, kịp thời, hiệu quả, thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của hai bên, cuối năm sơ kết đánh giá và xây dựng kế hoạch phối hợp năm tiếp theo.

Về tổ chức thực hiện Hai đơn vị thống nhất chủ động bố trí nguồn lực thực hiện nhiệm vụ của Chương trình hợp tác theo quy định của pháp luật hiện hành và các nguồn xã hội hiện hành. UBND huyện Thọ Xuân giao phòng Nông nghiệp & PTNT là đầu mối tại UBND huyện, tham mưu xây dựng kế hoạch và kinh phí thực hiện các nhiệm vụ nêu trên để báo cáo Thường trực UBND huyện. Viện Nông nghiệp Thanh Hóa giao cho Trung tâm nghiên cứu, khảo nghiệm và dịch vụ cây trồng là đầu mối xây dựng kế hoạch đảm bảo tính khả thi trong thực hiện, báo cáo Lãnh đạo Viện. Hàng năm hai bên có tổng kết để đánh giá và điều chỉnh các nội dung cho phù hợp tình hình thực tế.

Bùi Tuấn Anh
Chánh Văn phòng Viện

I. Khái quát hoạt động của các khu công nghệ cao ở Việt Nam

Khu công nghệ cao là nơi tập trung, liên kết hoạt động nghiên cứu và phát triển, ứng dụng công nghệ cao; ươm tạo công nghệ cao, ươm tạo doanh nghiệp công nghệ cao; đào tạo nhân lực công nghệ cao; sản xuất và kinh doanh sản phẩm công nghệ cao, cung ứng dịch vụ công nghệ cao.

Trên thế giới công nghệ cao đã được triển khai và đạt được nhiều thành công ở các nước phát triển, các chỉ số về quy mô và cơ sở vật chất, nhân lực được tổng hợp từ mô hình tại các nước như Canada, Mỹ, Hàn Quốc giai đoạn 2010 – 2020 được thể hiện như: Mô hình 108 Khu CNC đại học ở Mỹ và Canada (năm 2012) với điện tích bình quân 48 ha/ khu, số tòa nhà làm việc 07, diện tích làm việc 23225 m2, diện tích ươm tạo 2322 m2, số tổ chức/ khu 26, người làm việc 2752, số việc làm / ha 57 và số ha/ doanh nghiệp 1,8 ha; Khu CNC Hsinchu – Hàn Quốc ( năm 2016) với diện tích  1342 ha, số tổ chức 487, người làm việc 147.624, số việc làm / ha 110, số ha/ doanh nghiệp 2,75 ha và doanh thu là 34,56 tỉ USD/ năm; cơ cấu nhân lực ở các KCN cao với cơ cấu chất lượng trình độ bình quân: Trình độ tiến sĩ 18,5%, Thạc sĩ 9,8%, Kỹ sư và cử nhân 6,5 % và nhân viên sản xuất & hành chính 64,8%; Cơ cấu các loại hình tổ chức khu CNC với điển hình Khu CNCDeadeak Hàn quốc ( 2015): Tổ chức là viện nghiên cứu công lập 9 tổ chức, các cơ quan quốc gia & công lập 19 tổ chức, các tổ chức phi lợi nhuận 29 tổ chức, các trường đại học 7 tổ chức, các doanh nghiệp 1521 tổ chức.

Việt Nam Nghị định 99/2003/ NĐ – CP đã đưa ra khái niệm “ Là khu kinh tế – kỹ thuật đa chức năng, có ranh giới  xác định, do Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập nhằm: (1) Nghiên cứu – phát triển và ứng dụng công nghệ cao; (2) Ươm tạo doanh nghiệp công nghệ cao; (3) Đào tạo nhân lực công nghệ cao và sản xuất, kinh doanh sản phẩm công nghệ cao. Theo đó, tại Việt Nam đã thành lập khu công nghệ cao Hòa Lạc đầu tiên tại Hà Nội vào năm 1998, tiếp theo là Khu công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh vào năm 2002. Để thúc đẩy sự phát triển của khoa học và công nghệ ở miền Trung, một khu công nghệ cao thứ ba được thành lập tại Đà Nẵng vào năm 2010. Đến năm 2018, Chính phủ có quyết định thành lập khu công nghệ sinh học Đồng Nai.

Các khu công nghệ cao hoạt động đã thu hút được các nguồn lực đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh và tối ưu hóa hiệu quả kinh tế của đất nước, chẳng hạn; Khu công nghệ cao Hòa lạc đã thu hút được 100 dự án đầu tư (gồm 33 dự án thuộc lĩnh vực công nghệ thông tin và điện tử, 19 dự án tự động hóa, 13 dự án vật liệu mới, 9 dự án công nghệ sinh học và 26 dự án phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật và xã hội.) với tổng vốn đầu tư 95.100 tỷ đồng, nhiều tập đoàn hàng đầu trong nước có dự án đầu tư vào khu công nghiệp như Tập đoàn Công nghiệp – Viễn thông Quân đội Viettel (Viettel) với 5 dự án trị giá 3,7 nghìn tỷ đồng, Công ty Cổ phần Tập đoàn Vingroup với 3 dự án trị giá 9,02 nghìn tỷ đồng, Tập đoàn FPT với 4 dự án trị giá 5,43 nghìn tỷ đồng và Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) với 2 dự án trị giá 3,765 tỷ đồng. Các công ty lớn nước ngoài cũng tham gia hoạt động như hai dự án của Tập đoàn Nidec Nhật Bản về nghiên cứu, phát triển, sản xuất và kinh doanh mô-đun nhiệt hiệu suất cao, phát triển và sản xuất động cơ DC không chổi than; dự án Hanwha Aerospace của Hàn Quốc sản xuất phụ tùng, linh kiện cho động cơ máy bay và động cơ tua-bin khí công nghiệp.

Khu Công nghệ cao TP.HCM thu hút 165 dự án (gồm 53 dự án FDI và 112 dự án trong nước) với tổng vốn đầu tư khoảng 11 tỷ USD…

Nói chung, các khu công nghệ cao đã và đang thực hiện các lợi ích, từ chia sẻ kiến ​​thức, tiếp cận cơ sở nghiên cứu, thực hiện thử nghiệm, đánh giá đến nâng cao phương pháp sản xuất, đổi mới thương mại. Không ngừng gia tăng giá trị của chuỗi cung ứng, thu hút các viện nghiên cứu, các trường đại học trong và ngoài nước. Tập hợp được lực lượng trí thức KH&CN trong nước, trí thức Việt kiều và các nhà KH&CN nước ngoài để nghiên cứu, sáng tạo và chuyển giao công nghệ cho sản xuất. Ươm tạo các doanh nghiệp và đào tạo nguồn nhân lực công nghệ cao, góp phần tạo ra một lực lượng sản xuất mới có trình độ hiện đại làm hạt nhân cho nền công nghiệp phát triển.

Phát triển công nghệ cao, công nghệ thông minh, là xu thế và yêu cầu tất yếu hiện nay trong nền kinh tế; qua đó nâng cao được giá trị gia tăng của sản phẩm, thay đổi mạnh mẽ phương thức tổ chức sản xuất, thúc đẩy công nghệ chế biến và các ngành dịch vụ phát triển; nâng cao trình độ lao động khoa học công nghệ. Với tiềm năng, lợi thế như: diện tích đất sản xuất nông nghiệp, mặt nước nuôi trồng, khai thác thủy hải sản lớn, điều kiện tự nhiên đa dạng, dân số đông, cùng với điều kiện giao thông thuận lợi đã cho thấy việc đầu tư ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất và đời sống ở Thanh Hóa vẫn chưa tương xứng với tiềm năng; vẫn còn có những ách tắc cần tháo gỡ, đó là: tổng quy mô sản xuất lớn nhưng manh mún nhỏ lẻ, ứng dụng khoa học công nghệ chưa đồng bộ, các sản phẩm chủ yếu mới ở dạng nguyên liệu, việc chế biến sâu còn rất hạn chế, thị trường xuất khẩu chưa được mở rộng,  doanh nghiệp tuy có tăng nhưng đa phần còn yếu cả về năng lực và nguồn lực. Trong khi đó, khoa học công nghệ chính là nhân tố cho sự phát triển của tỉnh với định hướng hình thành nền kinh tế tri thức, xây dựng nền sản xuất, dịch vụ tiên tiến, sản phẩm công nghệ cao có giá trị tăng cao, có sức lan tỏa khu vực, đáp ứng yêu cầu phát triển nền kinh tế xanh, bền vững. Do đó xây dựng khu công nghệ cao tại Thanh Hóa là hướng đi tất yếu,  đây sẽ là một khu kinh tế khoa học công nghệ được xây dựng và phát triển trên cơ sở liên kết nhằm tập trung phát huy các nguồn lực về khoa học và công nghệ cao, hình thành một lực lượng sản xuất hiện đại. Tuy nhiên, cần phải đánh giá và định hướng những hoạt động khoa học công nghệ phù hợp, có thể rút kinh nghiệm và bài học từ những khu công nghệ cao trên cả nước để xây dựng khu công nghệ cao đặc thù riêng cho Thanh Hóa.

II. Định hướng và giải pháp trong liên kết về hoạt động nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ cao gắn với khu công nghệ cao Thanh Hóa

Định hướng

Với nhu cầu khai thác tiềm năng để phát triển kinh tế phù hợp với Thanh Hóa, tại Quyết định 153/QĐ –TTg ngày 27/02/2023 về phê duyệt Quy hoạch tỉnh Thanh Hóa thời kỳ 2021 -2030, tầm nhìn đến 2045 đã xác định: Phát triển Khu công nghiệp, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao thuộc Trung tâm động lực phía tây ( Lam Sơn – Sao Vàng); việc xây dựng khu công nghệ cao cần tập trung nâng cao năng lực khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao các tiến bộ khoa học kỹ thuật, tập trung đào tạo nguồn nhân lực khoa học công nghệ cao. Trong đó, từ nay đến 2030 và định hướng đến 2045 cần tập trung định hướng phát trên từng ngành – lĩnh vực như sau:

Về nông nghiệp:

Đẩy mạnh phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, thông minh, hình thành các vùng sản xuất tập trung, tạo ra khối lượng sản phẩm hàng hóa quy mô lớn, có chất lượng cao; gắn với hình thành các chuỗi giá trị trong sản xuất nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, bảo vệ môi trường, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh. Nghiên cứu, ứng dụng công nghệ cao, công nghệ hữu cơ vào các hoạt động nông nghiệp để nâng cao hiệu quả sử dụng đất, tăng năng suất cây trồng, vật nuôi và năng suất lao động. Ngoài ra, còn ứng dụng các công nghệ cao để phát triển các sản phẩm nông nghiệp chủ lực của tỉnh. Các sản phẩm nghiên cứu tạo ra từ khu công nghệ cao phải được trình diễn và ứng dụng vào sản xuất trên địa bàn tỉnh ( Kế hoạch Số: 260/KH-UBND Thanh Hóa, ngày 07 tháng 11 năm 2022 của Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa về phát triển nông nghiệp ứng dụng CNC, thông minh; hình thành các các vùng chuyên canh sản xuất hàng hóa lớn, chất lượng cao và phát triển chuỗi giá trị từ sản xuất,  chế biến, tiêu thụ trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2022 – 2030)

Về công nghiệp:

Công nghiệp chế biến, chế tạo tỉnh Thanh Hóa đến năm 2030 tập trung ưu tiên phát triển các ngành công nghiệp có giá trị và có năng suất cao, trong đó trọng tâm là: Sản phẩm lọc hóa dầu, khí hóa lỏng, nhựa, hóa chất, điện tử viễn thông, dược phẩm và thiết bị y tế và các ngành công nghiệp hạ nguồn khác như may mặc, dệt may, da giày, thức ăn gia súc và chế biến thực phẩm; quan tâm phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ. Có cơ chế, chính sách đột phá để thu hút và mở rộng quy mô sản xuất các ngành công nghiệp có thế mạnh, đưa Thanh Hóa trở thành một trong những trung tâm lớn của vùng Bắc Trung Bộ và cả nước về công nghiệp nặng, trong đó trọng tâm là phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo, tạo dựng mối liên kết giữa vùng nguyên liệu chế biến với cơ sở sản xuất. Phát triển hợp lý các ngành công nghiệp sử dụng nhiều lao động để giải quyết việc làm, thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Ưu tiên thu hút một số ngành công nghiệp mới, công nghệ cao như thiết bị và linh kiện điện tử, vật liệu mới, tự động hóa…để tạo ra các động lực tăng trưởng mới. Giai đoạn 2021-2025 tốc độ tăng trưởng bình quân ngành công nghiệp đạt 16,4%/năm; giai đoạn 2026-2030 đạt 12,2%/năm ( Quyết định Số: 506/QĐ-UBND của Chủ tịch UBND tỉnhThanh Hóa, ngày 28 tháng 01 năm 2022 về phê duyệt Đề án phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo tỉnh Thanh Hóa đến 2030)

 Tập trung phát triển các nhóm ngành sau:

 Qua đó, một số lĩnh vực công nghệ cao được định hướng phát triển như: (1) lĩnh vực công nghiệp: Nhóm ngành hóa chất, cao su, nhựa; Nhóm ngành sản xuất vật liệu xây dựng; Nhóm ngành thực phẩm và đồ uống; Nhóm ngành dệt may, da giày; Nhóm ngành chế biến lâm sản; Nhóm công nghiệp chế biến chế tạo khác; Lĩnh vực nông nghiệp; (2) Về nông nghiệp: Ưu tiên trên một số lĩnh vực về giống, vật tư, công nghệ sinh học, quy trình sản xuất thực hành nông nghiệp tốt và nhân rộng các mô hình ứng dụng công nghệ cao, công nghệ sinh học, sản xuất nông nghiệp hữ cơ, nông nghiệp xanh trong trồng trọt, chăn nuôi có hiệu quả đã được khẳng định; bảo quản, chế biến sản phẩm nông sản, sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, thông minh; thực hiện chuyển đổi số ( ưu tiên đầu tư hạ tầng phục vụ chuyển đổi số, nhân lực chuyển đổi số, quy trình chuyển đổi số); thiết lập và quản lý mã vùng trồng, vùng nuôi, vùng khai thác phù hợp các quy định, hàng rào kỹ thuật của thị trường trong nước , xuất khẩu.… Đây là những lĩnh vực, công nghệ cao có tính trọng tâm và quyết định đến sự phát triển kinh tế tỉnh Thanh Hóa bởi nó có thể áp dụng ngay vào thực tiễn sản xuất và đời sống để tạo sản phẩm có giá trị cao. Tuy nhiên, các lĩnh vực này đòi hỏi phải tập trung nguồn lực lớn từ môi trường làm việc đến cơ sở hạ tầng, thiết bị, nhân lực chất lượng cao cho các hoạt động nghiên cứu (Phòng nghiên cứu, truyền thông tiên tiến, lực lượng lao động nghiên cứu có trình độ cao trong nước và Quốc tế đến dịch vụ hậu cần…).

Giải pháp chủ yếu

2.1. Thu hút, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao: (1) Chú trọng việc đào tạo, thu hút chuyên gia Khoa học công nghệ, tiên phong thực hiện thí điểm một số chính sách thu hút chuyên gia khoa học và công nghệ của UBND tỉnh và Trung ương bao gồm cả chuyên gia trong nước và nước ngoài để thúc đẩy phát triển đa lĩnh vực nghiên cứu và mở rộng quan hệ quốc tế; (2) Dự báo, xác định rõ cơ cấu, tiêu chuẩn, số lượng, cấp độ nguồn nhân lực chất lượng cao theo ngành – lĩnh vực cho từng thời kỳ để thu hút, đào tạo trên địa bàn để đón đầu phục vụ trực tiếp nhân lực cho khu công nhệ cao của tỉnh và các dự án công nghệ cao trong tỉnh theo hướng tiếp cận với các mô hình đã thành công ở trên thế giới; (3) Tăng cường liên kết đào tạo nhân lực chất lượng cao nói chung theo nhu cầu theo ngành – lĩnh vực, ưu tiên phân khúc đào tạo nghề đang thiếu. hạn chế với các cơ sở đào tạo trong tỉnh và trong nước ( Hà Nội, TP – Hồ Chí Minh, Đà Nẳng và các địa phương có thế mạnh); (4) Rà soát, xây dựng cơ chế đào tạo nâng cao chất lượng, sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực trình độ đại học – trên đại học trên lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp gắn liên kết từ các sở, ngành và hội nghề nghiệp trên địa bàn tỉnh.

2.2. Khuyến khích hoạt động theo không gian mở; tạo điều kiện thuận lợi nhất để các Doanh nghiệp, tài chính, tư vấn hành chính – thương mại, các trường đại học và các doanh nghiệp được liên kết huy động tài chính để hoạt động khoa học và công nghệ và thương mại hóa kết quả nghiên cứu để ứng dụng vào sản xuất và đời sống. Tạo điều kiện cho lực lượng lao động trẻ có trình độ được trao quyền thương mại hóa ý tưởng nghiên cứu.

2.3. Hợp tác, thu hút các tập đoàn, các doanh nghiệp, HTX, liên hiệp HTX có hàm lượng khoa học công nghệ ( Tập đoàn, doanh nghiệp KHCN) trong tỉnh, trong nước và nước ngoài phù hợp ngành – lĩnh vực đầu tư vào Khu công nghệ cao; tỉnh tập trung nguồn lực đầu tư hình thành khu công nghệ cao động lực tạo hạt nhân thúc đẩy phát triển và hình thành các lĩnh vực công nghệ cao của tỉnh. .

2.4. Liên kết chặt chẽ và sử dụng năng lực kỹ thuật của các Trường đại học, viện nghiên cứu, các cơ sở nghiên cứu… trong tỉnh phục vụ hoạt động nghiên cứu, tiếp nhận, chuyển giao KHCN để giảm tải đầu tư và mở rộng – bù đắp không gian, quỹ đất có tiềm năng phát triển CNC, công nghệ thông minh nhằm kết nối, liên kết với Khu công nghệ cao động lực (Trong nông nghiệp: Khu công nghệ cao Lam Sơn – Sao Vàng: Mô hình phát triển chăn nuôi, thủy sản khó có không gian phù hợp…cần có dự án không gian mở gắn kết nối khu CNC động lực để bù đắp các lỗ hỗng không gian)  .

2.5. Khuyến khích đổi mới sáng tạo và tạo môi trường kinh tế thuận lợi;

Tài trợ cho các doanh nghiệp mới, tạo ra một nền kinh tế dựa trên tri thức thương mại hóa kết quả nghiên cứu/đổi mới: Hoạt động chính của khu công nghệ cao là thúc đẩy khả năng cạnh tranh giữa các nhóm nghiên cứu để khuyến khích họ và cải thiện kết quả của họ và tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình thương mại hóa sáng tạo.

2.6. Sau khi khu CNC được hịnh thành: Tỉnh xây dựng chính sách đặc thù cho khu công nghệ cao, các dự án công nghệ cao liên kết vệ tinh của các trường, viện, cơ sở nghiên cứu tạo thuận lợi thu hút doanh nghiệp trong và ngoài nước vào đầu tư nghiên cứu khoa học công nghệ: Ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, ưu đãi về thuế nhập khẩu, ưu đãi về tiền thuê đất… Ngoài ra những ưu đãi khác như: Doanh nghiệp có dự án trong khu công nghệ cao sẽ được hỗ trợ thủ tục xuất nhập cảnh, hỗ trợ nhà ở cho chuyên gia, hỗ trợ vay vốn ngân hàng địa phương…

TS.Nguyễn Đình Hải
Viện trưởng Viện Nông nghiệp Thanh Hóa